Gry dla dziecka to nie tylko zabawa i rozwój, ale także sposób na identyfikację i rozwiązywanie wielu problemów psychologicznych.

W różnych okresach rozwoju dziecka różne aktywności przejmują inicjatywę. W wieku przedszkolnym gra staje się prezenterem. Dziecko nie tylko przesuwa samochodziki po pokoju, przypisuje role lalkom i zwierzętom — ono poznaje skomplikowane reguły naszego świata, integruje sytuacje, których nie rozumie, odkrywa swój świat emocjonalny. Dla dzieci naturalnym sposobem komunikacji jest zabawa, a dla dorosłych mowa. ONZ ogłosiło zabawę jako niezbywalne prawo dziecka, a niektóre badania traktują ją jako pracę dla dziecka. Poprzez zrozumienie efektów zabawy, można ją wykorzystać do celów terapeutycznych.

Czym są gry terapeutyczne?

Gry terapeutyczne (dostępne na Eduksięgarnia) są metodą psychoterapii, która wykorzystuje naturalną potrzebę dziecka do zabawy, stosując sytuacje zabawowe w otoczeniu terapeutycznym. W terapii zabawowej stosuje się wiele różnych technik, które pełnią dwie funkcje:

• diagnostyczna, w której zachowanie dziecka w sytuacji zabawy ujawnia wzorce charakterystyczne dla jego specyficznych problemów emocjonalnych i trudności w interakcjach społecznych;
• terapia, w której zabawa zapewnia efekt terapeutyczny.

Kiedy potrzebne są gry terapeutyczne?

Terapia zabawą jest stosowana, gdy dziecko ma niską samoakceptację, zaburzenia zachowania, wysoki lęk społeczny i wrogość wobec świata zewnętrznego, labilność emocjonalną i niestabilność. Za pomocą terapii zabawowej można poszerzyć repertuar zachowań i form autoekspresji dziecka, poprawić jego zdolność do komunikowania się z dorosłymi i rówieśnikami, zwiększyć kompetencje społeczne dziecka, rozwinąć zdolność do samoregulacji emocjonalnej itp.

W terapii zabawowej stosuje się różne gry — z ustrukturyzowanym materiałem do zabawy, określonym zestawem konkretnych zabawek, zabawy w odgrywanie ról z historyjką ułożoną przez terapeutę lub wymyśloną przez dziecko. Jak również z tzw. materiałem niestrukturalnym — wodą, piaskiem, gliną, które pozwalają na wyrażenie nieuświadomionych emocji i uczuć.

Rodzaje gier terapeutycznych

Terapia zabawą może być podzielona na kilka rodzajów.

Aktywna terapia zabawą

Dziecku przedstawia się kilka specjalnie dobranych zabawek, które mogą być symbolicznie powiązane z problemem, a terapeuta uczestniczy w odgrywaniu pojawiających się zdarzeń zabawowych. W tej terapii poziom lęku może być szybko zredukowany. Dużo uwagi poświęca się temu, jak dziecko buduje relację z terapeutą, jest to wyznacznik w rozumieniu jego relacji z innymi.

Pasywny typ terapii zabawowej

Zabawa dziecka nie jest ograniczana ani kierowana, a terapeuta jest po prostu obecny w tym samym pomieszczeniu co dziecko. Terapeuta włącza się do zabawy stopniowo, będąc bardziej obserwatorem i interpretując od czasu do czasu działania dziecka. Wiodąca rola w grze należy do dziecka, ma on możliwość pracy nad swoim lękiem, wrogością lub poczuciem niepewności w zabawny sposób i we własnym tempie. Ważna jest tutaj pozycja akceptacyjna terapeuty.

Terapia relacji

Kierunek ten jest zbliżony do pasywnej terapii zabawowej, jednak nacisk kładziony jest na to, co dzieje się w gabinecie terapeuty, a nie na przeszłe doświadczenia dziecka. Dziecko ma pełną swobodę działania w obecności terapeuty.

Niedyrektywna terapia przez zabawę

Reprezentuje spontaniczną zabawę w dobrze wyposażonej sali zabaw, z bezpiecznym środowiskiem psychoterapeutycznym, w którym możliwe są zmiany, a dziecko jest w stanie rozwiązać własne trudności emocjonalne.