W ostatnim okresie diametralnie zmieniła się sytuacja w polskim systemie edukacyjnym. Znaczna liczba uchodźców wojennych napływa z okupowanej Ukrainy. Oprócz spraw bytowych, dużym problemem jest dla nich bariera językowa. Utrudnia to obcokrajowcom komunikację i załatwianie podstawowych formalności urzędowych. Ukraińskie dzieci trafiają do szkół, potrzebne są więc dla nich podręczniki do nauki języka polskiego od podstaw. Dla nauczycieli niezbędne są pomoce dydaktyczne z zakresu metodyki nauczania języka obcego.

Język polski jako obcy

W naszym kraju zawsze przebywa sporo obcokrajowców. Są to dyplomaci i przedstawiciele zagranicznych firm, którzy przyjeżdżają tu wraz z całymi rodzinami. Ich dzieci uczęszczają do polskich szkół. Wydawnictwa oferują dla nich publikacje, przy pomocy których język polski dla cudzoziemców może być nauczany w zakresie rozumienia, mówienia, czytania i pisania. W edukacji wczesnoszkolnej metodyka bazuje głównie na ilustracjach i nagraniach dźwiękowych. Tematyka dotyczy spraw z codziennego życia dzieci i ich kontaktów z rówieśnikami. Oprócz podręczników, pomocne są zeszyty ćwiczeń jako forma aktywizacji uczniów.

Praktyka wykazuje, że język polski dla cudzoziemców pochodzących z Ukrainy jest szczególnie trudny ze względu na odmienne liternictwo. Tego problemu nie mają dzieci posługujące się rodzimymi językami z alfabetem łacińskim. W języku ukraińskim niektóre litery mają znak graficzny taki jak polski, ale oznaczają inne głoski. Na przykład „p” odczytuje się jako „r” a „m” jako „t”. Są to mylące podobieństwa nie ułatwiające nauki. Zatem aby dziecko mogło opanować polską pisownię, musi najpierw poznać liternictwo właściwe dla tego języka. Elementarz dla cudzoziemców do nauki języka polskiego jest tak skonstruowany, że dzieci poprzez korelacje wzrokowo-słuchowe zapoznają się z graficznymi postaciami wyrazów użytych w dialogach i tekstach piosenek.

Jak ułatwić obcojęzycznym dzieciom naukę polskiego?

Dzieci najszybciej uczą się poprzez zabawę. Ich własna aktywność wspomaga proces zapamiętywania nowych słówek i struktur gramatycznych. Do tego celu najlepiej nadają się gry planszowe, w których przedstawiane są sytuacje związane z rodziną, zdrowiem, różnymi zawodami i innymi tematami dnia codziennego. Dobre są też puzzle i rozmaite układanki. Karty dialogowe ukazują użycie poznanych słówek w rozmaitych kontekstach. Gry interaktywne inspirują też do mówienia i stopniowo wdrażają dzieci do myślenia po polsku.

Metody mnemotechniczne dla dorosłych

Nie jest żadną nowością fakt, że dorośli Polacy często uczą się na przykład języka angielskiego poprzez słuchanie i śpiewanie piosenek w tym języku. To znakomity pomysł na zapamiętywanie całych fraz. Innym sposobem jest uczenie się na pamięć prostych wierszyków dla dzieci. Używanie rymowanek to jedna z najbardziej popularnych metod mnemotechnicznych. Dlatego język polski dla cudzoziemców dorosłych może być opanowany w ten sam sposób. Da się do tego wykorzystać gry i zabawy językowe przeznaczone dla dzieci.

Podręczniki dla nauczycieli

W obecnej sytuacji, nie tylko profesjonalni lektorzy w większym wymiarze wprowadzają w do nauczania język polski dla cudzoziemców z Ukrainy. Z tym zadaniem muszą się także zmierzyć nauczyciele szkół i przedszkoli. Nie mają oni jeszcze wypracowanych własnych metod, zatem bardzo przydatne są dla nich poradniki prowadzenia zajęć indywidualnych i grupowych. Przewodnik dla nauczyciela języka polskiego dla cudzoziemców, wprowadza ich krok po kroku w kolejne etapy pracy dydaktycznej w tym zakresie.